Plaats : Sint Maartensgasthuis
Datum: 13 april 1999
Dr.Adang, gast-enteroloog uit het Sint Maartens Gasthuis te Venlo, begint zijn lezing met informatie over Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn. Hij geeft zelf aan dat het voor hem niet gemakkelijk is om in te schatten wat het kennisniveau van de aanwezigen op deze avond is, maar met sheets en dia’s hoopt hij een duidelijk beeld te kunnen schetsen van deze darmziekten. Eerst komen aan de orde de overeenkomsten en de verschillen tussen deze beide ziektebeelden, die worden aangeduid met IBD ( Inflammatory Bowel Deseases). Voor wat betreft de overeenkomsten geldt dat beide ziekten berusten op ontstekingsprocessen in de darm; een groot verschil wordt gevormd door de mogelijke lokalisatie van deze processen: Colitis Ulcerosa komt uitsluitend voor in de dikke darm, de ziekte van Crohn kan ook elders voorkomen. Er is een boekje geschreven met als titel "Leven met IBD", bestemd voor pati�nten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa. Een boekje waarin twee gefingeerde pati�nten verslag doen van hun leven met dit ziektebeeld. Het boekje ligt de gehele avond ter inzage en informatie hierover is te verkrijgen op polikliniek van dr. Adang. Sedert 1975 is er een duidelijke toename van het aantal gevallen van Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn geconstateerd. De reden hiervan is (nog) niet duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met het voedingspatroon.
Door een sheet, die aangeeft de frequentie van voorkomen van beide darmziekten, wordt duidelijk dat in de Scandinavische landen veel vaker deze ziektebeelden manifest zijn. In Itali� is dit veel minder het geval. Een vermoeden zou kunnen zijn dat het gebruik van (olijf) olie hieraan ten grondslag kan liggen. De spreker geeft aan dat deze ziektes bij het negro�de ras aanzienlijk minder vaak voorkomen!
In het vervolg van zijn lezing gaat dr.Adang in op de volgende vragen:
Sub 1: Hoe vaak? Dr.Adang merkt op dat er in Nederland ongeveer 35.000 mensen een chronische darmontsteking hebben, met een toename van 2.500 per jaar. Bij 500 pati�nten wordt Colitis Ulcerosa en bij 1000 pati�nten wordt de diagnose ziekte van Crohn gesteld. Hij laat een sheet zien van de "incidentie"(aantal ziektegevallen per 100.000 per jaar). Er is een duidelijk verschil tussen beide ziektebeelden ook voor wat betreft het moment van diagnosticeren: bij de ziekte van Crohn gebeurt dit doorgaans op jonge leeftijd, tussen de 20 en 30 jaar en deze ziekte treft meer vrouwen dan mannen. Colitis Ulcerosa wordt in veel gevallen ontdekt tussen 20 en 60 jaar en komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen. In sommige gevallen is het niet mogelijk om Colitis Ulcerosa of de ziekte van Crohn te diagnosticeren. Dan wordt er gesproken van een "Aspecifieke Colitis".
Sub 2: Wat is IBD? Het gaat hier om ��n of meerdere chronische ontstekingen in het darmstelsel. Colitis Ulcerosa komt voor in de dikke darm. Er zijn vaak klachten van diarree en heel vaak is er dan sprake van bloed in de ontlasting. De kleinste groep betreft de mensen met ontstekingen voornamelijk in het laatste deel, de endeldarm; een grotere groep met parti�le ontstekingen aan het begin van de dikke darm en in de endeldarm. Colitis Ulcerosa betreft meestal een aaneengesloten ontstekingsgebied met wat meer oppervlakkige ontstekingen van het slijmvlies van de dikke darm. De ziekte van Crohn komt niet alleen voor in de dikke darm en kan meerdere ontstekingsplaatsen in het darmstelsel betreffen; onregelmatige verdelingen van ontstekingshaarden komen voor. De ziekte van Crohn komt vaak voor met diarree, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Vaak is er dan geen sprake van bloed bij de ontlasting, maar wel van gelokaliseerde buikpijn. De ontstekingen zijn aanmerkelijk minder oppervlakkig dan bij Colitis Ulcerosa en betreffen de hele dikke-darmwand, waardoor er sneller een vernauwing kan ontstaan. Daarnaast komt gewichtsverlies vaker voor bij de ziekte van Crohn dan bij Colitis Ulcerosa.
Sub 3: Hoe verloopt de diagnose? Allereerst is het verhaal van de pati�nt belangrijk (de anamnese). Daarna zal er een lichamelijk onderzoek volgen, waarbij o.a. zal worden gekeken naar eventuele gewrichtsklachten en/of bloedarmoede; een laboratoriumonderzoek naar de bloedbezinking en leucocyten en trombocyten is mogelijk. Een belangrijk onderzoek is ook de endoscopie, het onderzoek in de darm, waarbij meestal de dikke darm en een stukje van de dunne darm kan worden bekeken. Verder kan er via r�ntgenonderzoek met name in de dunne darm gekeken worden naar ontstekingshaarden en kan er met echografie en scan eventueel verder gezocht worden.
Sub 4: Welke oorzaken? IBD is een multi-factori�le aandoening. Dat wil zeggen dat er meerdere factoren verantwoordelijk zijn voor het ontstaan ervan. Erfelijkheid is ��n van die factoren. Het risico is verhoogd naarmate familieleden (en dan vooral in eerste-graad) deze ziektebeelden hebben. Dit is o.a. aangetoond n.a.v. onderzoeken bij ��n-e��ge tweelingen en twee-e��ge tweelingen, waarbij het erfelijk element bij de eerste groep door identiek genetisch materiaal duidelijk aanwezig bleek te zijn. Daarnaast zijn omgevingsfactoren van grote invloed. Het vermoeden bestaat dat Colitis Ulcerosa ontstaat na besmetting met een bacterie en dat de ziekte van Crohn ontstaat uit een virale infectie, die is doorstaan of die is doorstaan door de moeder tijdens de zwangerschap. Voor de ziekte van Crohn is roken een risicofactor bij het ontstaan. Stoppen met roken geeft een grote daling van klachten (40%) te zien, dan ooit bij medicamenteus behandelen mogelijk zal zijn! Bij Colitis Ulcerosa echter heeft roken een beschermend effect. Een opflakkerende reactie van de ziekte na het stoppen met roken wordt veelal behandeld met nicotine-pleisters. Er zal echter nooit gezegd worden "Begint u maar weer met roken!" Daarnaast is stress een factor, die bij het ontstaan van IBD meespeelt. Het vermijden van stress heeft een gunstig effekt op het verloop van het ziektebeeld. Verder is er nog een immunologische factor; dit is voor dit moment te ingewikkeld. Het is wel zo dat er voor de komende jaren een doorbraak in deze richting verwacht wordt en dat er veelbelovende nieuwe behandelingsmogelijkheden worden onderzocht.
Sub 5: Behandeling. De
behandeling vindt plaats d.m.v. geneesmiddelen. Dr. Adang laat alle soorten medicijnen de
revue passeren: 5-Asa preparaten
(mesalazine-preparaten) voor werking op de ontstekingsplaats in de darm met soms een
combinatie van gewrichtsklachten; corticostero�den voor de acute opflakkering,
liever niet voor langdurige behandeling i.v.m. schadelijke bijwerkingen; antibiotica;
immuunmodalatoren bij prednison-afhankelijke mensen; vitamine’s als ondersteuning
anti-diarree middelen en experimentele medicatie. De waarde van de
medicijnen ligt hierin dat op deze wijze getracht wordt een langdurige fase van rust te
bewerkstelligen. Daarnaast zal d.m.v. medicatie geprobeerd worden om een operatie, als
behandelingsvorm, te vermijden.
Sub 6: Beloop. Het natuurlijk beloop van IBD is redelijk onzeker te noemen. Daar zijn echter veel verschillen in. Meestal wisselen perioden van rust en opflakkering elkaar af. Bij 23 % gaat het om ��n ge�soleerde episode en komen de klachten daarna niet terug. Met medicatie wordt getracht de ontstekingsprocessen in rust te houden. Voor een klein percentage van de pati�nten is operatief ingrijpen echter niet te vermijden. Bij Colitis Ulcerosa zal bij een operatie het ontstoken deel kunnen worden weggenomen, bij de ziekte van Crohn is een operatie noodzakelijk vanwege vernauwingen in de darmen. De kans op terugkomen van Crohn bij geopereerde pati�nten is bijna 100 %.
Sub 7: Voeding. Hierover bestaan veel vragen en er is weinig onderzoek naar gedaan. De pati�nten geven zelf vaak genoeg aan wat wel en wat niet verdragen wordt zoals vette voeding of gasvormende voeding. Een di�tist heeft voor het onderdeel voeding en vitamine- en mineralen suppletie meer tijd.
Na de pauze gaat dr.Adang in op de vele vragen uit de zaal, die globaal worden ingedeeld in vragen over Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn; over coeliakie en lactose-intolerantie en over voedselallergie en maag-,darmproblemen in het algemeen. Door alle aanwezigen wordt deze, zeer informatieve, thema-avond als uitermate positief ervaren !
� StichtingVoedselallergie.nl/ afdeling Venlo
<<Terug