Prikken tegen allergie

Door Will Gerritsen

-In Nederland is de behandeling van allergie�n aan de luchtwegen vooral een kwestie van medisch pappen en nathouden. Toch kan de arts met behulp van vaccinaties de oorzaken aanpakken en is genezing zelfs mogelijk. Prikken tegen de volksziekte van de 21e eeuw gebeurt echter nog veel te weinig.

Jeanette (37) uit Biezenmortel: "Sinds 1992 heb ik last van mijn ogen. Ze deden zeer, echt zeer. Alsof er zand in was gekomen. Korrels zand die steeds schuurden. Verder was ik altijd verkouden en had ik voortdurend een vieze neus. Opvallend was dat ik telkens van januari tot mei de meeste klachten had. En ik merkte dat de klachten toenamen als ik een appel had geschild of gegeten. Mijn huisarts schreef oogdruppels voor. Maar die hielpen niet echt. Het zal wel een allergie zijn, zei hij."

Een loopneus, niesbuien, een verstopte neus, jeukende en tranende ogen, kriebelhoest, astmatische reacties als benauwdheid en piepende ademhaling. Bijkomende verschijnselen als vermoeidheid, lusteloosheid, hoofdpijn, bijholteontstekingen em keelontsteking. Wie allergisch is voor het stuifmeel -(pollen) van grassen, bomen en planten, voor huisdieren of voor de huisstofmijt stapt niet met een luchtig gemoed door het leven.

Ernstiger is dat bijna de helft van alle pati�nten met zulke klachten binnen acht jaar allergische astma krijgt. Duitse allergologen noemen dat Etagenwechsel: de problemen dalen vanaf de neus een paar verdiepingen lager in het menselijk-lichaam, naar de longen. Nog afgezien van alle gezondheidsklachten die met astma gepaard gaan en de problemen op school en werk, geldt voor de pati�nt gemiddeld een kortere levensverwachting. De medicijnen die de chronische astma-pati�nt ter verlichting van de ademnood gebruikt, hebben bovendien vervelende bijwerkingen. Kinderen die corticostero�den krijgen, groeien bijvoorbeeld niet zo goed. Overigens zijn ze door hun aandoening al meestal op een groeiachterstand gezet.

In Nederland grijpen artsen veelal naar een batterij van poeders, pillen, sprays en druppels om de symptomen te onderdrukken. Pati�nten slikken ontstekingsremmers, inhaleren bronchi�nverwijdende poeders, druppelen verlichting brengende oogdruppels. Natuurlijk krijgt de pati�nt ook, soms draconische, preventieadviezen teneinde het contact met de allergie verwekkende stof (allergeen) te vermijden. Bij een overgevoeligheid voor de beruchte huisstofmijt moet hij zachte vloerbedekking door gladde vervangen, strenge hygi�nemaatregelen op de slaapkamer nemen en meubilair met leer of kunststof bekleden.

Vaak bieden de maatregelen onvoldoende soelaas. Je doet de kat de deur uit, omdat je zoontje last heeft van huisdierenallergie. Op school speelt hij met een klasgenootje bij wie thuis een kat rondloopt en het is al raak.

Allergie�n spruiten voort uit een op hol geslagen menselijk afweerysteem. Het reageert buiten alle proporties op een in principe onschuldig stofje. Merkwaardig is dat de aandoening nooit in historische geschriften is beschreven. Pas deze eeuw is ze aan een epidemische opmars begonnen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelt zelfs dat allergie de volksziekte van de 21e eeuw wordt. -Uitgerekend in de landen waar hygi�ne en de volksgezondheid op een hoog peil staan en kinderen tegen een groot aantal ziektes worden inge�nt, slaan allergie�n op grote schaal toe.

Bij wetenschappers bestaat de indruk dat het immuunsysteem wegens gebrek aan ervaring' (lees infectieziektes) niet meer weet' hoe het moet optreden. De ijkpunten van voorheen, bijvoorbeeld een stevige mazeleninfectie, zijn sinds de BMR-prik weggevallen. Verdedigingscellen beginnen nu ook bij loos alarm zoals een miniem spoortje stuifmeel blindelings met hun afweergeschut om zich heen te maaien, alsof er een lading Tomahawks in aantocht is. In het vroegere Oost-Duitsland kregen cr�chekinderen die maandenlang met worminfecties rondliepen zelden of nooit allergie. In Guinee-Bissau hadden niet-gevaccineerde kinderen veel minder last van allergie�n dan hun inge�nte leeftijdgenootjes.

Zaak is het om het afweersysteem beter kennis te laten maken met die vijand die eigenlijk helemaal geen vijand is. Dat kan, ironisch genoeg, door vaccinaties. Geef de allergiepati�nt regelmatig een prik met een mini-dosis van het allergeen, bijvoorbeeld een extract van kattenhaar. Bouw de dosering geleidelijk op en het immuunssysteem maakt beter kennis met zijn vroegere vijand'. Zo leert hij vanzelf niet als een dolleman tekeer te gaan.

De behandeling begint met een nauwkeurige diagnose om het allergeen exact te bepalen. Vervolgens moet de pati�nt vijftien weken lang elke week een prikje halen en zich gedurende minstens drie jaar maandelijks laten inenten

"De methode bestaat al sinds 1911', zegt Serge van Dijk van de firma ALK Abell� die dit soort vaccins levert. "Het heeft veel mensen geholpen, maar er zijn indertijd ook ongelukken met deze methode gebeurd. Soms gaf men een te hoge dosis en die riep een ernstige reactie op.' In 1986 rapporteerde een Britse commissie dat zich sinds 1957 26 sterfgevallen hadden voorgedaan, waarin een relatie bestond met deze immunotherapie'.

( Tegenwoordig zijn de vaccins echter sterk verbeterd. De dosering van het allergeen wordt exact gegarandeerd en is bovendien constant. Vroeger wisselde de concentratie nog wel eens per injectie, waardoor de pati�nt een overdosis kon krijgen. Artsen beheersen voorts de risicofactoren door voorzorgsmaatregelen. De WHO noemt in een studie die ze onlangs publiceerde de risico's gezien de vele miljoenen allergie-injecties per jaar extreem klein. De voordelen zijn in ieder geval groter, want de WHO beveelt op grond van vele onderzoekingen de vaccinaties sterk aan. Het is volgens de wereldorganisatie een effectieve behandeling voor mensen met een allergische chronische neusverkoudheid, mensen met allergische astma en personen met een allergie voor bijen- en wespensteken. Kinderen vinden nog meer dan volwassenen baat bij allergievaccinaties. De serie prikken kan niet alleen astma voorkomen, maar ook een vermeerdering van het aantal allergeengevoeligheden: kinderen die overgevoelig zijn voor de huismijt kunnen na verloop van tijd ook allergisch worden voor pollen. Vaccinaties stoppen vaak dit soort ongewenste ontwikkelingen.

( Ondanks de gunstige publicaties passen artsen in Nederland allergievaccinaties nog maar zelden toe.
"Het gebeurt misschien bij een � twee procent van de pati�nten', schat Van Dijk. Oorzaak is onder meer de slechte-reputatie van de methode. "De medische stand denkt ten onrechte dat het nog altijd een gevaarlijke therapie is.' Deze opvatting wordt overigens niet door de allergologen in Nederland gedeeld. Deze specialisten passen de behandeling vaak met succes toe. Toch krijgen ze in het artsenwereldje nog maar weinig erkenning. Dat komt volgens Van Dijk, omdat ons land slechts 23 allergiespecialisten telt: hun stem wordt domweg niet gehoord. Ter vergelijking: in Duitsland werken zesduizend allergologen.

Jeanette zocht hulp bij de Tilburgse allergoloog Roovers. Drie jaar vaccineren heeft ze er inmiddels op zitten. "Ik bleek hooikoorts te hebben, veroorzaakt door een allergie voor pollen van grassen en bomen.' Er was bij haar sprake van een zogeheten kruisreactie: de allergie voor stuifmeel ging gepaard met een overgevoeligheid voor appels. Haar toestand is nu sterk verbeterd. "De oogklachten zijn gelukkig helemaal verdwenen. Verkouden word ik nog wel eens, maar ik heb er veel minder last van. En appels? Die eet ik niet meer.' Informatie ALK-Abell�, Postbus 1041, 3430 BA Nieuwegein.

� De Limburger 30-12-1998

<<Terug